غارت خیام
یادیمه دوشدی گینه بیر ماجرای جانگداز
يتدی قلب ِداغداره تازه دن سوز و گداز
دلده سوز چوخدور و لیکن دلده یارا یوخ سوزه
اولماسا اظهارینه دل یار ، دل مشگل دوزه
عشقیده دلدنده بیر امداد لازمدور گوزه
یانماسا دل گوز یاشی آخماز اولونماز کشفِ راز
اولماسا عشق عالمنده اوزگه بیر مخفی رموز
بو سیزیلتی جمله اعضادن نئجه ائیلر بروز
دیدهٔ فکریمده هر ساعت مجّسمدور هنوز
عالَمِ مجنون و لیلا ، حالِ محمود و ایاز
نه دویار دل ناله دن نه اسگیلور اشکِ بصر
نه اولور محبوبدن لطفاً توجّه مختصر
نه منیم آهیمده واردور قلبِ جانانه اثر
نه اونون هجری گلور صبر دلیمله هم طراز
الغرض صبر اولسا افزون طاقت ایّوبدن
عاقبت اولماز نتیجه طالبه مطلوبدن
اولماسا یعنی توجّه حضرتِ محبوبدن
چاره یوخ دردِ فراقه ، شاهدیمدور چاره ساز
مسئله آساندی سالما اوز اوزون چوخ مشگله
ناقهٔ فکری آپارما دشتِ پُرآب و گله
گورمسه گوز مقصدی یوخ قلبدن جای گله
یعنی چشمِ دل گرک اولسون رخ ِجانانه باز
هر نظرده جلوه لنمز عارضِ ماهِ حسین
قلبیمه آگهدی بوللم قلبِ آگاهِ حسین
صبر ایوین تاراج ایدر تاراجِ خرگاهِ حسین
وار او اودلانموش چادرلاردان بو دلده سوز و ساز
آه او ساعتدن جلوریز اشقیای شامِ شوم
ایتدیلر سمتِ خیام ِآلِ اطهاره هجوم
من ديمم نه وضعیله اما یازار اهل ِعلوم
نیزه لر الده ایدوب اعرابِ وحشی ترک تاز
شرحيله اوضاعِ غارت اولمیوب اولماز ادا
آتلی لار آت اودینادوردی دشتی دوتموشدی صدا
بیر بولور زهرا نشانی بیرده عالِمدور خدا
واردی اشرار ِشریر شامده نه حرص و آز
خامه عاجز دور او حالین شرحین ایتسین آه آه
آت دوشُنده چوللره سالمشدی اطفالی سپاه
سن تصوّر ائت او اوضاعی نه لازمدور گواه
گور نولی حالی اولا صَعوه اسیرِ شاهباز
آشیانی اودلانان قوش تک اوشاقلار بالتّمام
بیر بیرینون سایه سینده دالدالانمشدی تمام
ظلمیله بال و پری مکسور بیر دسته حمام
گوئیا اولموشدی نخجیرِ ستم صیدِ گراز
بیر بالا قیز یوز قویوب صحرایه چون صيدِ حرم
رحم سیز صیّاد الیندن گوئیا ایلوبدی رم
بیر یانا امّا قاچانماز بانوانِ محترم
اودلانان خرگاهی مسکن فرض ایدیر ناچار باز
حالی اطفالین مجسمدورگوزومده تک به تک
بعضينون اعضاسی تترر قورخودان گُلبرگ تک
بعضی جویای نجفدور چون گورر یوخدور کمک
گور نجف شاهی یانار بو حاله آغلار آغلاماز؟
بیر طرف دشمن سسی بیر یاندا شورِ انقلاب
بیر طرف اود شعله سی بیر یاندا سوز ِآفتاب
غصّه دن یانمیش جگر ، سوزِ عطشدن دلکباب
صيحه دن دوتقون صدا غمدن گره لنموش بوغاز
پردهٔ عصمتده بسلنمیش بیر اطفالِ عزیز
گور قالور نه حاله اصلا گورمیوب جنگ و گریز
ایله بیر هنگامه اولدی ایله شور ِرستخیز
قومیله بیگانيه اولمازدی ویرماق امتیاز
مطلبی آنلار او کس که اهلی اولسا مطلبین
قالدی غارتده نه حاله دخترانِ مه جبین
بولدی بیر زینب ولی حالین جنابِ زینبين
خالقِ عالَم بولور بيرده شهنشاهِ حجاز
ایستدی اوز خدمتين اتمام ایده قارداشینه
جمع ایدوب چولدن قاچان اطفالی یغدی باشینه
ال چکوب لطفيله بیر بیر زلفینه گوز قاشنه
نازینی چکدی نجه که دائماً چکمیشدی ناز
بیر به بیر سایدی بناتی گوردی یوخدور بیر عروس
بیر بیره حسرت الین وررُدی چکوب آه و فسوس
داد ظلموندن سنون ، آه ای سپهرِ آبنوس
کینه دن دویماز بو چرخ ِکینه ساز و حقّه باز
شرحینه مانع اولور شرمِ امامِ ممتحن
ایتميوب شرم ائیلدی بیر ظلم بو چرخِ کهن
لیک لازمدور بیان ِمجملیله بو محن
ذکر اولا ، چون حضرت صادق ئوزی ائیلوب مجاز
قان دولان دشتی گزوب حالِ خروش و جوشده
عمّه سی تاپدی اونی ضعف عالمنده هوشده
قانی زلفوندن آخور ، یوخ گوشواره گوشده
آلدی دیز اوسته باشین علیا جنابِ دل نواز
تاپمادی سو چشمهٔ چشمین عذاره باغلادی
هوشه گتدی مجتبا قلبين دوباره داغلادی
عمّه توکدی گوز یاشی ، قارداش بالاسی آغلادی
گوردی باشدا معجری یوخ ایلدی ابرازِ راز
عمه جان دورما گورورسن دور برده وار رجال
تیز تدارک ایله بیر معجر منیم باشیمه سال
سویلدی یوخ منده ده معجر آلوب قومِ ضلال
آغلاما چوخ قلبمی یاندیرما ساکت اول بیر آز
من دیمم غارت گونی اولدی حقارت زینبه
ظلم الين آچدی ایدوب بیر کس جسارت زينبه
اولدی امّا مین قیامت بیر او غارت زینبه
شرح ويرسم مطلبه سوز چوخ تاپار طول دراز
اوزگه بیر هنگامه اولدی شوریله باشین آچان
هوليله صحرایه بیر باش اللری باشدا قاچان
بیر بالا سویلر عموم يارب گلور آیا هاچان
بیر بالا شه انتظارینده قاباقدا جانماز
شه نمازندن صورا هر گونده بو شهزاده نی
همدم ایلردی اوزونه نازیله آزاده نی
گونده کی حالیله سالمیشدی یره سجّاده نی
نولدی سویلردی نمازه گلمدی رکنِ نماز
سنده بو محنتده قان آغلا ایا صاحب زمان
داخل اولدی خیمیه شمرِ ستمگر ناگهان
نحس الینده بیر کسوک باشدان آخاردی تازه قان
یعنی آندیردی بابان قانیله آلدی دستماز
ذکر اولوب از بس بو سوزلر هی منابرده کرار
خلق ایچینده عادی بیر سوز فرض اولورافسانه وار
بو نه سوزدی خیمه لر اودلاندی اود چکدی شرار
قالدی بیمار اوردا ایتدی حقیله راز و نیاز
حشره دین سونمز دلِ اهل محبتدّن او نار
قلب ِزهراده او اوددان ایمدیده واراستنار
ایلدی بیماری اوددان زینب کبرا کنار
دينه امداد ایلیوب اسلامی ایتدی سرفراز
نقل ایدر راوی که گوردوم بیر قیزین دامانینی
اود دوتوب بولمور اوزی یاددان چخار دوب جانینی
ایتما قاخاموش او طفلين آتشِ سوزانینی
من آتا مهمیز گوستردیم او ایتدی احتراز
احتراز : دوری کردن ، فرار کردن
گوردی آز قالديم يتم بولموردی چون آهنگیمی
دوردی ناچار بولوب مأمن ركاب خنگیمی
بیرسلام ایتدی گتوردی رحمه قلب سنگیمی
آتشین آهیله آهن قلبیمه سالدی گداز
دامنین خاموش ایتدیم ورمادیم اینجتمدیم
مهربانلوق گوردی باخدی حسرتیله اول یتیم
آنلادیم وار دردی اظهار ایلینمور من دیدیم
هر نه وار دردون دئ قوخما باخما چون اهلِ نیاز
رمزيله اول نازدانه ایتدی اظهار ِعطش
دفعتاً سو حاضر ایتدیم ، ایچمدی اول ماه وش
سویلدی بو خیمه گهده بیر باجیم ایتمشدی غش
تا سوسوزدور او سویی من نفسیمه بولمم جواز
گر چه سولموشدی یوزی پژمرده وَردِ یاس تک
بیر وفا امّا نشان ویردی شجاعِ ناس تک
اولمادی سیراب عموسی حضرتِ عباس تک
بو وفائیله بودا تاپدی بیر عالی امتیاز
آه او ساعتدن که تاپدی امرِ غارت خاتمه
دستگیر ِاشقیا اولدی بناتِ فاطمه
یوخ بير اوزگه شاهدیم بو مطلبه اثباتیمه
لیک حاضر اولدی امّا نچه ناقه ، بی جهاز
چوخ بيوکدور چون مقامِ زینب علیا جناب
آشکار اولمازدی شأنی عالمه چون آفتاب
کوفیه وارد اولان ساعتده بو عصمت مآب
ائتمیدی شه باشی نوک جداده پیشواز
بولدی شهزاده گلور شه چخدی استقبالینه
لطفِ شه شهزاده نون تغییر ویردی حالينه
تا ساتاشدی گوزلری شاهون جمال آلینه
بولدوروب خلقه ندور اصلِ حقیقت یا مجاز
گوردی قانی ابر تک حایلدی بدر ِکامله
اولمادی ممکن او قانی شه جمالندن سیله
اوزلقندان چیخدی باشین چالدی چوبِ محمله
دوزدی بولمز اوز اوزون عشق عالمنده عشقباز
کوفه نه کوفه نه بازار و نجه بیر رهگذار
تنگ ایدوب راهِ عبوری ، جمع خلق انتظار
ناقه ده نی تک سئیزیلدار آغلاشور اطفالِ زار
دولدوروب مُلک ِعراقی نغمهء شور و حجاز
گئچمرم اندازه دن چوخ ایتمرم واضح بیان
محنت ِکوفه ایدوب کلثومی امّا باغريقان
نان و خرمانی اوشاقلاردان آلوب سویلوب عیان
حق تصدّقدن ایدوب بیز اهلبیتی بی نیاز
تنگ اولوب گوگلون ایدوب سن (شأنیا) یادِ وطن
صبریوی الدن آوبدور ذوق ِاستادِ وطن
یعنی (سعدیّ زمان ) اول فخرِ افرادِ وطن
سنده فخر ائت سوز یازاندا اوّل آغلا ساده یاز
یادیمه دوشدوقجا جور ِشمرِ شوم و زجرِ زجر
روحیمه واللهی معناده ویرر اول زجر ، زجر
باعثی بو نوحه نون البّته ایستر اجر اجر
یادیمه دوشدی گینه بیر ماجرای جان گداز.
مرحوم شانی تبریزی
منبع مجموعه کانالهای مدح و مرثیه